ลักษณะและข้อกำหนดของ Single Stock Futures

สำหรับ Single Stock Futures นั้น บมจ. ตลาดอนุพันธ์ได้กำหนดลักษณะและเงื่อนไขดังนี้

สินค้าอ้างอิง
ปัจจุบัน บมจ. ตลาดอนุพันธ์ได้ประกาศให้ Single Stock Futures นั้นมีหุ้นสามัญอ้างอิงของบริษัทต่าง ๆ ดังต่อ ไปนี้

ขนาดสัญญา
เมื่อสัญญา Single Stock Futures เริ่มซื้อขายในวันแรก สัญญา Single Stock Futures นั้น ๆ จะมีขนาดสัญญาเท่ากับ 1,000 หุ้น อย่างไรก็ตามหลังจากที่มี Corporate Action เกิดขึ้น ขนาดของสัญญาอาจจะมีการเปลี่ยนแปลงได้ นักลงทุนจึงต้องพึงระวังไว้ว่าขนาดสัญญาสามารถเปลี่ยนแปลงได้หลังจากมี Corporate Action

เดือนที่สัญญาสิ้นสุดอายุ
ตลาดอนุพันธ์กำหนดให้เดือนที่สัญญาสิ้นสุดอายุมี 4 เดือนได้แก่ มีนาคม มิถุนายน กันยายน และธันวาคม โดยนับไปไม่เกิน 4 ไตรมาส ทำให้ ตามปกติ สัญญา Single Stock Futures ที่มีการซื้อขายนั้นจะมีทั้งหมด 4 สัญญา เช่น ถ้าวันนี้เป็นวันที่ 24 พ.ย. 2551 สัญญา Single Stock Futures ที่มีการซื้อขายนั้นจะมีทั้งหมด 4 สัญญา และมีเดือนที่สัญญาสิ้นสุดอายุดังนี้

• ธันวาคม 2551
• มีนาคม 2552
• มิถุนายน 2552
• กันยายน 2552

อย่างไรก็ตาม ณ วันซื้อขายวันสุดท้ายของสัญญาใกล้ที่สุด ตลาดอนุพันธ์จะนำสัญญาถัดไปเข้ามาซื้อขายทันที เช่น วันซื้อขายวันสุดท้ายของสัญญาที่สิ้นสุดอายุเดือน ธันวาคม 2551 ตลาดอนุพันธ์จะนำสัญญาที่สิ้นสุดอายุเดือน ธันวาคม 2552 เข้ามาซื้อขายทันทีี

ช่วงราคาซื้อขายขั้นต่ำ
ช่วงราคาซื้อขายขั้นต่ำเท่ากับ 0.01 บาท หมายความว่าราคาของสัญญา Single Stock Futures ที่มีการซื้อขายกันนั้นจะสามารถส่งคำสั่งซื้อขายโดยระบุราคาได้ห่างกันไม่ต่ำกว่า 0.01 บาท

• ตัวอย่างของราคาที่สามารถระบุได้มีดังนี้ 50 บาท 50.01 บาท 100.01 บาท และ 100.02 บาท เป็นต้น

ช่วงการเปลี่ยนแปลงของราคาสูงสุดแต่ละวัน
ตลาดอนุพันธ์กำหนดให้ราคาสูงสุดในวันทำการซื้อขาย (Ceiling Price) ไม่เกิน +30% และราคาต่ำสุด (Floor Price) ไม่ต่ำกว่า –30% จากราคาเพื่อการชำระราคา (Daily Settlement Price) ของวันทำการก่อนหน้า ตัวอย่างเช่น ถ้าราคาเพื่อการชำระราคา (Daily Settlement Price) ของวันทำการก่อนหน้าเท่ากับ 50 บาท ราคาสูงสุดที่สามารถซื้อขายได้จะไม่เกิน 65 บาท และราคาต่ำสุดที่สามารถซื้อขายได้จะไม่ต่ำกว่า 35 บาท

เวลาซื้อขาย
มี 4 ช่วงเวลาดังนี้

วันซื้อขายวันสุดท้าย
วันซื้อขายวันสุดท้ายของทุกสัญญานั้นเป็นวันทำการก่อนวันทำการสุดท้ายของเดือนที่สัญญาสิ้นสุดอายุ โดยตัวอย่างของวันซื้อขายวันสุดท้ายมีดังนี้

นอกจากนั้น ในวันซื้อขายสุดท้ายของแต่ละสัญญา สัญญานั้นจะมีการซื้อขายสิ้นสุดในเวลา 16.30 น.

ราคาที่ใช้ชำระราคาในวันซื้อขายสุดท้าย
ตลาดอนุพันธ์กำหนดให้ใช้ค่าเฉลี่ยถึงทศนิยมที่ 2 ตำแหน่งของราคาสินค้าอ้างอิง ในวันสุดท้ายของการซื้อขายในช่วง 15 นาทีสุดท้าย และราคาปิดของสินค้าอ้างอิงในวันนั้น (ไม่มีการถ่วงน้ำหนักด้วยปริมาณการซื้อขาย)

วิธีส่งมอบ / ชำระราคา
ในการซื้อขาย Single Stock Futures เป็นการส่งมอบเฉพาะกำไร/ขาดทุน จึงมีการชำระราคาเป็นเงินสดเท่านั้น (Cash Settlement)

อักษรย่อและสัญลักษณ์

Single Order
การใช้อักษรย่อสำหรับสัญญาฟิวเจอร์สแบบ Single Order ประกอบด้วย 4 ส่วนดังต่อไปนี้

ส่วนที่ 1 : สินค้าอ้างอิง ใช้ชื่อย่อหลักทรัพย์ที่มีการซื้อขายอยู่ในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ซึ่งมีจำนวนอักษรหรือตัวเลขรวมกันตั้งแต่ 2 ตัวถึง 6 ตัว

ส่วนที่ 2 : เดือนที่สัญญาสิ้นสุดอายุ ใช้อักษรย่อหนึ่งตัวแทนชื่อเดือนดังนี้

ส่วนที่ 3 : ปีที่สัญญาสิ้นสุดอายุ ใช้ตัวเลข 2 ตัวสุดท้ายตามปี ค.ศ. เช่น ค.ศ. 2008 ใช้ตัวย่อเป็น 08 และ ค.ศ. 2009 ใช้ตัวย่อเป็น 09 เป็นต้น

ส่วนที่ 4 : การปรับเงื่อนไขสัญญา ในกรณีที่มีการปรับเงื่อนไขสัญญา โดยอาจจะเกิดจาก Corporate Action ต่าง ๆ และมีผลให้มีการปรับเงื่อนไขในสัญญาบางอย่างเช่น ชื่อสินค้าอ้างอิง ขนาดสัญญา ราคาของสัญญา หรือจำนวนสัญญา เป็นต้น ตลาดอนุพันธ์จะใช้ตัวอักษร 1 ตัวเพื่อบ่งบอกว่ามีการปรับเงื่อนไขสัญญาเกิดขึ้นดังนี้

• X แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 1
• Y แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 2
• Z แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 3

อย่างอักษรย่อสำหรับสัญญา Single Stock Futures แบบ Single Order

Combination Order
การใช้อักษรย่อสำหรับสัญญาฟิวเจอร์สแบบ Combination Order ประกอบด้วย 7 ส่วนดังต่อไปนี้

ส่วนที่ 1 : สินค้าอ้างอิง ใช้ชื่อย่อหลักทรัพย์ที่มีการซื้อขายอยู่ในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ซึ่งมีจำนวนอักษรหรือตัวเลขรวมกันตั้งแต่ 2 ตัวถึง 6 ตัว

ส่วนที่ 2 และส่วนที่ 5 : เดือนที่สัญญาสิ้นสุดอายุ ใช้อักษรย่อหนึ่งตัวแทนชื่อเดือนดังนี้

ส่วนที่ 3 และส่วนที่ 6 : ปีที่สัญญาสิ้นสุดอายุ ใช้ตัวเลข 2 ตัวสุดท้ายตามปี ค.ศ. เช่น ค.ศ. 2008 ใช้ตัวย่อเป็น 08 และ ค.ศ. 2009 ใช้ตัวย่อเป็น 09 เป็นต้น

ส่วนที่ 4 และส่วนที่ 7 : การปรับเงื่อนไขสัญญา ในกรณีที่มีการปรับเงื่อนไขสัญญา โดยอาจจะเกิดจาก Corporate Action และมีผลให้มีการปรับเงื่อนไขในสัญญาบางอย่างเช่น ชื่อสินค้าอ้างอิง ขนาดสัญญา ราคาของสัญญา หรือจำนวนสัญญา เป็นต้น ตลาดอนุพันธ์จะใช้ตัวอักษร 1 ตัวเพื่อบ่งบอกว่ามีการปรับเงื่อนไขสัญญาเกิดขึ้นดังนี้

• X แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 1
• Y แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 2
• Z แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 3

ตัวอย่างการซื้อขายสัญญาด้วย Combination Order

1. ในกรณีที่นักลงทุนส่งคำสั่ง ซื้อ PTTU09Z09 ที่ราคา 1 บาท หมายความว่า นักลงทุนต้องการซื้อ PTTZ09 และขาย PTTU09 พร้อมกัน โดยราคาของ PTTZ09 ลบด้วย ราคาของ PTTU09 ต้องไม่สูงกว่า 1 บาท
2. ในกรณีที่นักลงทุนส่งคำสั่ง ขาย PTTU09XZ09X ที่ราคา 2 บาท หมายความว่า นักลงทุนต้องการขาย PTTZ09X และซื้อ PTTU09X พร้อมกัน โดยราคาของ PTTZ09X ลบด้วย ราคาของ PTTU09X ต้องไม่ต่ำกว่า 2 บาท

ตัวอย่างอักษรย่อสำหรับสัญญา Single Stock Futures แบบ Combination Order

ผลของ Corporate Action

Corporate Action คืออะไร
Corporate Action หมายถึง เหตุการณ์ที่กระทำโดยบริษัทจดทะเบียนฯ ที่มีผลกระทบต่อหลักทรัพย์ที่ออกโดยบริษัทจดทะเบียนฯนั้น เช่น Stock Split, Reverse Stock Split, Cash Dividend, Stock Dividend (Bonus Issue), Merger, Name Change, Spin-off, และ Warrant Issue เป็นต้น

บ่อยครั้ง Corporate Action ทำให้ มีการเปลี่ยนแปลงของราคาพาร์ด้วย โดยมีตัวอย่างดังนี้

หลักการปรับเงื่อนไขสัญญา
เนื่องจากสัญญา Single Stock Futures นั้นมีหุ้นเป็นสินค้าอ้างอิง ทำให้เมื่อบริษัทจดทะเบียนฯ ที่มีหุ้นเป็นสินค้าอ้างอิงนั้นมี Corporate Action เกิดขึ้น ตลาดอนุพันธ์และสำนักหักบัญชีจะต้องมีการปรับเงื่อนไขของสัญญาที่ได้รับผลกระทบเพื่อลดผลกระทบหรือให้เกิดผลกระทบน้อยที่สุดแก่นักลงทุน

อย่างไรก็ตาม Corporate Action ก็มีอยู่หลายประเภท แต่มีบางประเภทที่ไม่จำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนเงื่อนไขของสัญญา เช่น การจ่ายเงินปันผลปกติ (Ordinary Cash Dividend) เป็นต้น

ตลาดอนุพันธ์สามารถเลือกดำเนินการปรับเงื่อนไขสัญญาอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างพร้อมกัน ดังนี้

• รหัสของสัญญา
• ราคาของสัญญาฟิวเจอร์ส (ต้นทุนใหม่ ณ วัน Ex-Date)
• ขนาดของสัญญา (Contract Size)
• จำนวนของสัญญาที่เปิดอยู่ หรือ ฐานะคงค้าง (Open Position)
• การชำระเป็นเงินสด (รับ/จ่าย)

วิธีการปรับเงื่อนไขสัญญา
การปรับเงื่อนไขสัญญาจึงแบ่งออกเป็นสองกลุ่มได้แก่

1. มีวิธีการปรับเงื่อนไขแบบมาตรฐาน
   ปัจจุบัน ตลาดอนุพันธ์กำหนดสูตรมาตรฐานเป็นแนวทางการปรับเงื่อนไขสำหรับกรณีหลัก ๆ ดังนี้
   • กรณีการเปลี่ยนแปลงมูลค่าที่ตราไว้ต่อหุ้น (Stock Split หรือ Reversed Stock Split)
   • กรณีจ่ายปันผลเป็นหุ้นให้แก่ผู้ถือหุ้นเดิมตามสัดส่วน (Bonus Issue หรือ Stock Dividend)
   • กรณีจ่ายเงินปันผลพิเศษ (Extraordinary Cash Dividend)
   • กรณีเพิ่มทุนโดยให้สิทธิผู้ถือหุ้นเดิมจองซื้อหุ้นใหม่ (Right Offering หรือ Right Issue)
2. ไม่มีวิธีการปรับเงื่อนไขแบบมาตรฐาน
   เมื่อเกิด Corporate Action กรณีอื่น ๆ ที่ไม่มีวิธีการปรับเงื่อนไขแบบมาตรฐาน ตลาดอนุพันธ์จะเป็นพิจารณาว่า:
   • Corporate Action ใดบ้างที่เข้าข่ายจะต้องปรับหรือไม่ต้องปรับเงื่อนไขสัญญา
   • วิธีที่จะใช้ในการปรับเงื่อนไขสัญญา (ถ้ามีการปรับเงื่อนไขสัญญา)

นอกจากนั้น ตลาดอนุพันธ์โดยความเห็นชอบของผู้จัดการอาจพิจารณาปรับเงื่อนไขสัญญาของสัญญาซื้อขายล่วงหน้าแตกต่างไปจากวิธีที่เสนอได้ตามที่เห็นว่าเหมาะสม ในกรณีที่เห็นว่ากรณีที่พิจารณานั้นมีรายละเอียดและมีพื้นฐานที่แตกต่างจากลักษณะทั่วไป

การปรับเงื่อนไขสัญญาแบบมาตรฐาน
การปรับเงื่อนไขสัญญาแบบมาตรฐานทั้งสี่กรณีที่กล่าวไว้ข้างต้นนั้นจะมีการปรับเงื่อนไขดังต่อไปนี้

1. รหัสของสัญญา
   เงื่อนไขในสัญญาบางอย่างเช่น ชื่อสินค้าอ้างอิง ขนาดสัญญา ราคาของสัญญา หรือจำนวนสัญญา เป็นต้น ตลาดอนุพันธ์จะเพิ่มตัวอักษร 1 ตัวหลังชื่อสัญญาของ Single Stock Futures เพื่อบ่งบอกว่ามีการปรับเงื่อนไขสัญญาเกิดขึ้นดังนี้
   • X แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 1
   • Y แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 2
   • Z แทนการปรับเงื่อนไขสัญญาครั้งที่ 3
2. ราคาของสัญญาฟิวเจอร์ส (ต้นทุนใหม่ ณ วัน Ex-Date)
• ราคาของสัญญาฟิวเจอร์สใหม่ = ราคาของสัญญาฟิวเจอร์สเก่า x F
3. การปรับขนาดของสัญญา (Contract Size)
   • ขนาดของสัญญาใหม่ = ขนาดของสัญญาเก่า / F

โดย F คือ Adjustment Factor ซึ่งมีวิธีคำนวณขึ้นกับกรณีของ Corporate Action อันได้แก่

1. การเปลี่ยนแปลงมูลค่าที่ตราไว้ต่อหุ้น (Stock Split หรือ Reversed Stock Split)
   บริษัท ABC เปลี่ยนมูลค่าหุ้นที่ตราไว้ (ราคาพาร์) ทำให้จำนวนหุ้นเดิม X หุ้นเปลี่ยนแปลงเป็น Y หุ้น
• ถ้า Y > X เรียกว่า Stock Split
• ถ้า Y < X เรียกว่า Reverse Stock Split
  
2. จ่ายปันผลเป็นหุ้นให้แก่ผู้ถือหุ้นเดิมตามสัดส่วน (Bonus Issue หรือ Stock Dividend)
   บริษัท ABC ให้หุ้นปันผลแก่ผู้ถือให้เดิมในอัตรา B หุ้นเดิม ต่อ A หุ้นใหม่
    
3. กรณีจ่ายเงินปันผลพิเศษ (Extraordinary Cash Dividend)
   บริษัท ABC จ่ายเงินปันผลพิเศษจำนวน D บาทต่อหุ้น (S = ราคาปิดของหุ้นอ้างอิง ณ 1 วันก่อน Ex-Date)
    
4. กรณีเพิ่มทุนโดยให้สิทธิผู้ถือหุ้นเดิมจองซื้อหุ้นใหม่ (Right Offering หรือ Right Issue)
   บริษัท ABC ให้สิทธิผู้ถือหุ้นสามัญในอัตรา B หุ้นเดิม ต่อ A หุ้นใหม่ ที่ราคาหุ้นละ C บาท (S = ราคา
    

ตัวอย่างการคำนวณการปรับเงื่อนไขสัญญาแบบมาตรฐาน

สามารถคำนวณ Adjustment Factor (F) ได้ดังนี้

 
ข้อมูลของสัญญา ณ วัน Ex-date จะเปลี่ยนเป็น

กรณี Bonus Issue หรือ Stock Dividend
บริษัท PTT ประกาศให้หุ้นปันผลแก่ผู้ถือหุ้นเดิมในอัตรา 4 หุ้นเดิมต่อ 1 หุ้นใหม่

ข้อมูลของสัญญา ณ 1 วัน ก่อน Ex-date

สามารถคำนวณ Adjustment Factor (F) ได้ดังนี้

ข้อมูลของสัญญา ณ วัน Ex-date จะเปลี่ยนเป็น

กรณี Extraordinary Cash Dividend
บริษัท ABC ประกาศจ่ายเงินปันผลพิเศษเท่ากับ 5 บาท โดยราคาปิด ABC ณ 1 วัน ก่อน Ex-Date เท่ากับ 50 บาท

ข้อมูลของสัญญา ณ 1 วัน ก่อน Ex-date

สามารถคำนวณ Adjustment Factor (F) ได้ดังนี้

 ข้อมูลของสัญญา ณ วัน Ex-date จะเปลี่ยนเป็น

กรณี Right Offering หรือ Right Issue
บริษัท DEF ประกาศให้สิทธิจองซื้อหุ้นสามัญแก่ผู้ถือหุ้นเดิมในอัตรา 2 หุ้นเดิมต่อ 1 หุ้นใหม่ ในราคาหุ้นละ 35 บาท และราคาปิดของหุ้น DEF ก่อนวัน Ex-Date 1 วันเท่ากับ 50 บาท

ข้อมูลของสัญญา ณ 1 วัน ก่อน Ex-date

สามารถคำนวณ Adjustment Factor (F) ได้ดังนี้

ข้อมูลของสัญญา ณ วัน Ex-date จะเปลี่ยนเป็น

การหยุดการซื้อขาย (Circuit Breaker)

ตลาดอนุพันธ์กำหนดให้ราคาสูงสุดในวันทำการซื้อขาย (Ceiling Price) ไม่เกิน +30% และราคาต่ำสุด (Floor Price) ไม่ต่ำกว่า –30% จากราคาเพื่อการชำระราคา (Daily Settlement Price) ของวันทำการก่อนหน้า
 
อย่างไรก็ตาม ตลาดอนุพันธ์กำหนดให้มี Circuit Breaker ซึ่งอ้างอิงกับ Circuit Breaker ของตลาดหลักทรัพย์ โดยถ้าตลาดหลักทรัพย์หยุดการซื้อขายอันเนื่องมาจาก

1. ราคาของดัชนี SET ตกลงถึง 10% จากราคาเพื่อการชำระราคา (Daily Settlement Price) ของวันทำการก่อนหน้า
2. ราคาของดัชนี SET ตกลงถึง 20% จากราคาเพื่อการชำระราคา (Daily Settlement Price) ของวันทำการก่อนหน้า
3. ราคาของดัชนี SET ตกลงถึง 30% จากราคาเพื่อการชำระราคา (Daily Settlement Price) ของวันทำการก่อนหน้า

ตลาดอนุพันธ์จะหยุดการซื้อขายด้วยเช่นกัน

กรณี Combination order ตลาดอนุพันธ์กำหนดราคาสูงสุดต่ำสุดในแต่ละวันโดยใช้ Daily Settlement Price ล่าสุดของเดือนไกล ลบด้วยเดือนใกล้ (Far - Near) +10 บาท เป็นราคาสูงสุด และ –10 บาท เป็นราคาต่ำสุดของ series คู่นั้นๆ

นอกจากนั้น ถ้าหุ้นสามัญซึ่งเป็นสินค้าอ้างอิงของ Single Stock Futures ถูกหยุดการซื้อขายเป็นการชั่วคราว (Halted หรือ Suspended) ในตลาดสินค้าอ้างอิง ตลาดอนุพันธ์จะหยุดการซื้อขายสัญญา Single Stock Futures ของสินค้าอ้างอิงที่ถูกหยุดการซื้อขายเป็นการชั่วคราว (Halted หรือ Suspended) ด้วย

การถือครองฐานะจนสิ้นสุดอายุสัญญา

สัญญา Single Stock Futures ที่ถูกถือครองจนครบอายุจะถูก Mark-to-Market ณ สิ้นวันซื้อขายวันสุดท้ายของสัญญารุ่นนั้นๆเป็นการชำระราคาครั้งสุดท้าย นักลงทุนผู้ถือครองจะได้ส่วนต่างระหว่างต้นทุนสุดท้ายที่ถืออยู่กับราคาเพื่อการชำระราคาครั้งสุดท้าย (Final Settlement Price) ถือเป็นการปิดฐานะสัญญาไปโดยอัตโนมัติ

นักลงทุนมีภาระในการชำระค่านายหน้าซื้อขายจากการชำระราคาครั้งสุดท้ายนี้ด้วย

จำนวนการถือครองสูงสุด (Speculative Position Limit)

สำหรับหุ้นอ้างอิงแต่ละหุ้น นักลงทุนห้ามมีฐานะสุทธิในสัญญาซื้อขายล่วงหน้า Single Stock Futures ในเดือนในเดือนหนึ่งหรือทุกเดือนรวมกันเกินกว่า 20,000 สัญญา หรือจำนวนที่ตลาดอนุพันธ์ประกาศกำหนด ยกเว้นบุคคลที่ได้รับอนุญาตจากตลาดอนุพันธ์ให้ถือครองสัญญาซื้อขายล่วงหน้าเกินกว่าจำนวนดังกล่าว

โดยตลาดอนุพันธ์กำหนดให้จำนวนการถือครองสูงสุดนี้เท่ากับ 5,000 สัญญาก่อนในช่วงแรก (ตั้งแต่วันที่ 24 พ.ย. 2551 ถึง 31 มี.ค. 2552)

ระดับต้องรายงาน (Reportable Limit)

สำนักงาน กลต. และ ตลาดอนุพันธ์ กำหนดให้บริษัทหลักทรัพย์ต้องรายงานรายชื่อของนักลงทุนที่ถือครองฐานะสัญญาซื้อขายล่วงหน้าสุทธิใน Single Stock Futures ที่มีสินค้าอ้างอิงเป็นหุ้นสามัญใดหุ้นสามัญหนึ่งที่หมดอายุเดือนใดเดือนหนึ่งหรือทุกเดือนรวมกันตั้งแต่ 500 สัญญาขึ้นไป อย่างไรก็ตาม นักลงทุนยังสามารถเพิ่มการถือครองได้จนไม่เกินระดับวงเงินอนุมัติ หรือ จำนวนการถือครองสูงสุด (Speculative Position Limit) ตามประกาศของตลาดอนุพันธ์

กลยุทธ์ซื้อขาย

การเก็งกำไรทิศทาง
Single Stock Futures เป็นสัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่สามารถช่วยให้นักลงทุนสามารถเก็งกำไรได้ทั้งในภาวะที่หุ้นขึ้นและในภาวะที่หุ้นลง เพราะ Single Stock Futures นั้นไม่มีการส่งมอบจริงระหว่างคู่สัญญา แต่ใช้วิธีชำระราคาเป็นเงินสด ซึ่งเป็นกระบวนการจ่ายหรือรับเงินตามกำไรขาดทุนที่เกิดจากส่วนต่างระหว่างราคาซื้อขายกับราคาที่ใช้ชำระราคา อันเป็นผลให้นักลงทุนสามารถทำธุรกรรมดังต่อไปนี้ได้อย่างสะดวกและมีประสิทธิภาพ

1. “ซื้อก่อน ขายทีหลัง” เพื่อใช้เก็งกำไรในภาวะหุ้นขึ้น
2. “ขายก่อน ซื้อคืนทีหลัง” เพื่อใช้เก็งกำไรในภาวะหุ้นลง

เมื่อเปรียบเทียบการซื้อขาย Single Stock Futures กับการซื้อขายหุ้นอ้างอิงโดยตรง เราจะพบความเหมือนและความแตกต่างดังนี้

กลยุทธ์ซื้อขายส่วนต่างระหว่างฟิวเจอร์สต่างประเภทกัน
นอกเหนือจากการซื้อขายเพิ่อเก็งกำไรบนทิศทางของหุ้นอ้างอิงแล้ว นักลงทุนยังสามารถทำกลยุทธ์อื่นที่ใช้สัญญาฟิวเจอร์ส 2 สัญญาพร้อมกันได้ โดยกลยุทธ์ที่นิยมมี 3 กลยุทธ์คือ

1. กลยุทธ์ Calendar Spread
องค์ประกอบของกลยุทธ์

กลยุทธ์ Calendar Spread หรือที่อาจจะรู้จักกันในชื่อ กลยุทธ์ Inter-Month Spread เป็นกลยุทธ์ที่ประกอบด้วย

1. การซื้อ สัญญาฟิวเจอร์ส 1 สัญญา
2. การขาย สัญญาฟิวเจอร์ส 1 สัญญา (สินค้าอ้างอิงเดียวกัน แต่เดือนหมดอายุไม่ตรงกัน)

ตัวอย่างเช่น

1. ซื้อ PTTU08 และ ขาย PTTZ08                              (ซื้อใกล้ ขายไกล)
2. ขาย ADVANCM09 และ ซื้อ ADVANCU09                 (ซื้อไกล ขายใกล้)

วัตถุประสงค์ในการใช้กลยุทธ์

1. นักลงทุนมีฐานะในสัญญาซึ่งไม่มีสภาพคล่องมากพอ แต่ต้องการปิดฐานะ
   
   ตัวอย่างเช่น สมมุติ ณ วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2552 นาย ก มีสถานะซื้อในสัญญา PTTZ09 และตลาดหุ้นได้ปรับตัวลงมามากแล้ว ทำให้ต้องการปิดสถานะ แต่ทว่าสัญญา PTTZ09 เป็นสัญญาที่ไกลที่สุดทำให้ไม่ค่อยมีสภาพคล่อง
   
   ดังนั้น นักลงทุนควรขาย PTTH09 หรือ PTTM09 ในจำนวนเท่ากันเพื่อป้องกันความเสี่ยงก่อน (หยุดขาดทุน) และค่อยปิดสัญญาทั้งสองภายหลังเมื่อมีสภาพคล่องเพียงพอ
   
   
2. นักลงทุนมีฐานะในสัญญาหนึ่งต้องการปิดฐานะ แต่มีสัญญาอื่นที่มีราคาดีกว่ามาก
   
   ตัวอย่างเช่น สมมุติ ณ วันที่ 1 มีนาคม 2552 นาย ก มีสถานะซื้อในสัญญา ADVANCM09 และต้องการปิดสถานะเพราะราคาปรับตัวขึ้นมาสูงมากแล้ว ทว่า สัญญา ADVANCU09 มีราคาค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับ ADVANCM09
   
   ดังนั้น นักลงทุนควรขาย ADVANCU09 ในจำนวนเท่ากันเพื่อป้องกันความเสี่ยง ก่อน (ล็อคกำไร) และค่อยปิดสัญญาทั้งสองภายหลังเมื่อราคาของ ADVANCM09 เพิ่มขึ้นเทียบกับ ADVANCU09
   
   
3. เก็งกำไรส่วนต่างของราคาโดยตรง
   
   ตัวอย่างเช่น ปัจจุบัน ผลต่างของราคา (PTTEPZ09 –  PTTEPU09) เท่ากับ 2 บาท แต่นักลงทุนคาดว่า ผลต่างของราคา (PTTEPZ09 –  PTTEPU09) จะลดลง
   
   ดังนั้น นักลงทุนจึงส่งคำสั่งขาย PTTEPU09Z09 ที่ราคา 2 บาท และค่อยปิดสัญญาทั้งสองภายหลังเมื่อผลต่างของราคา (PTTEPZ09 –  PTTEPU09) ลดลงโดยการส่งคำสั่งซื้อ PTTEPU09Z09

ข้อควรทราบ

1. การซื้อขายของกลยุทธ์นี้คือ ต้นทุนไป-กลับ จะสูงกว่าต้นทุนของการซื้อขายเก็งกำไรทิศทางปกติประมาณ 2 เท่า
2. กลยุทธ์ Calendar Spread สามารถส่งคำสั่งซื้อขายด้วย Combination Order ได้

2. กลยุทธ์ Inter-Commodity Spread
องค์ประกอบของกลยุทธ์
กลยุทธ์ Inter-Commodity Spread เป็นกลยุทธ์ที่ประกอบด้วย

1. การซื้อ สัญญาฟิวเจอร์ส X สัญญา
2. การขาย สัญญาฟิวเจอร์ส Y สัญญา (สินค้าอ้างอิงไม่ตรงกัน แต่มีประเภท Market เดียวกัน)

ตัวอย่างเช่น

1. ซื้อ PTTZ09 และ ขาย PTTEPZ09
2. ขาย PTTEPM09 และ ซื้อ PTTM09

วัตถุประสงค์ในการใช้กลยุทธ์
นักลงทุนคาดว่าสินค้าอ้างอิงหนึ่งจะมีผลตอบแทนสูงกว่า (Outperform) สินค้าอ้างอิงอีกอันหนึ่ง

ตัวอย่างเช่น นาย ก คาดว่า PTT น่าจะ Outperform PTTEP (คาดว่าส่วนต่างของผลตอบแทนเป็นเปอร์เซ็นต์จะเพิ่มขึ้น)

ดังนั้น นักลงทุนสามารถทำ Inter-Commodity Spread ได้โดย

• ซื้อ PTTM09  ที่ราคา 164 บาท  จำนวน 7 สัญญา
  (มูลค่าสัญญาที่ซื้อเท่ากับ 164 x 7 x 1,000 = 1,148,000 บาท)
• ขาย PTTEPM09 ที่ราคา 96 บาท จำนวน 12 สัญญา
  (มูลค่าสัญญาที่ขายเท่ากับ 96 x 12 x 1,000 = 1,152,700 บาท)

เมื่อต้องการปิดฐานะนักลงทุนสามารถทำได้โดย ขาย PTTM09 จำนวน 7 สัญญา และซื้อ PTTEPM09 จำนวน 12 สัญญา

ข้อควรทราบ

1. การซื้อขายของกลยุทธ์นี้คือ ต้นทุนไป-กลับ จะสูงกว่าต้นทุนของการซื้อขายเก็งกำไรทิศทางปกติประมาณ 2 เท่า
2. กลยุทธ์ Inter-Commodity Spread ไม่สามารถส่งคำสั่งซื้อขายด้วย Combination Order ได้

3. กลยุทธ์ Inter-Market Spread
องค์ประกอบของกลยุทธ์

1. การซื้อ สัญญาฟิวเจอร์ส X สัญญา
2. การขาย สัญญาฟิวเจอร์ส Y สัญญา (สินค้าอ้างอิงไม่ตรงกัน และมีประเภท Market ต่างกัน)

ตัวอย่างเช่น

1. ซื้อ S50Z09 และ ขาย ADVANCZ09       
2. ขาย PTTM09 และ ซื้อ S50M09

วัตถุประสงค์ในการใช้กลยุทธ์
นักลงทุนคาดว่าสินค้าอ้างอิงหนึ่งจะมีผลตอบแทนสูงกว่า (Outperform) สินค้าอ้างอิงอีกอันหนึ่ง ที่มีประเภท Market ต่างกัน

ตัวอย่างเช่น นาย ก คาดว่า ADVANC น่าจะ Outperform ดัชนี SET50 (คาดว่าส่วนต่างของผลตอบแทนเป็นเปอร์เซ็นต์จะเพิ่มขึ้น)

ดังนั้น นักลงทุนสามารถทำ Inter-Market Spread ได้โดย

• ซื้อ S50U09  ที่ราคา 300.8 จุด จำนวน 1 สัญญา
  (มูลค่าสัญญาที่ซื้อเท่ากับ 300.8 x 1 x 1,000 = 300,800 บาท)
• ขาย ADVANCU09 ที่ราคา 75.9 บาท จำนวน 4 สัญญา
  (มูลค่าสัญญาที่ขายเท่ากับ 75.9 x 4 x 1,000 = 303,600 บาท)

เมื่อต้องการปิดฐานะนักลงทุนสามารถทำได้โดย ขาย S50U09 จำนวน 1 สัญญา และซื้อ ADVANCM09 จำนวน 4 สัญญา

ข้อควรทราบ
ข้อควรระวังในการซื้อขายของกลยุทธ์นี้คือ ต้นทุนไป-กลับ จะสูงกว่าต้นทุนของการซื้อขายเก็งกำไรทิศทางปกติประมาณ 2 เท่า

กลยุทธ์อาร์บิทราจ (Arbitrage)
กลยุทธ์ Arbitrage เป็นกลยุทธ์ที่มีเป้าเหมายในการสร้างกำไรที่ปราศจากความเสี่ยง โดยการที่จะทำกลยุทธ์นี้ได้สำเร็จจะขึ้นอยู่กับการคำนวณหาราคาทฤษฎีที่ถูกต้อง เมื่อเราสามารถคำนวณราคาทฤษฎีได้แล้ว เรานำมาเปรียบเทียบกับราคาตลาดของสินค้าอ้างอิงรวมกับต้นทุนการซื้อขายสุทธิ เราจะทราบว่าเมื่อไรเราสามารถทำ Arbitrage ได้ และได้กำไรประมาณเท่าไร

ราคาทฤษฎีของ Single Stock Futures

นักลงทุนสามารถคำนวณได้จากสูตร

F_Fair = [S – PV(Div.)] x (1+ R)^Day/365

โดย

F_Fair                = ราคาทฤษฎีของ Single Stock Futures

S                   = ราคาตลาดของหุ้นอ้างอิง

PV(Div.)          = Present Value ของเงินปันผลที่มีวัน Ex-date อยู่ในอายุของสัญญา

R                   = อัตราดอกเบี้ยที่ปราศจากความเสี่ยง (%)

Day                = อายุคงเหลือของสัญญาเป็นจำนวนวัน

การตัดสินใจทำ Arbitrage

กำหนดให้ F_Market เป็นราคาตลาดของ Single Stock Futures นักลงทุนจะสามารถตัดสินใจทำ Arbitrage ได้จากปัจจัยต่อไปนี้

1. ถ้า F_Market > F _Fair + ต้นทุนซื้อขายหุ้นและฟิวเจอร์ส (ไป-กลับ)
   ขาย Futures 1 สัญญา พร้อมกับ ซื้อ หุ้น 1,000 หุ้น
   และมีกำไรเท่ากับ F_Market –  F _Fair - ต้นทุนซื้อขายหุ้นและฟิวเจอร์ส (ไป-กลับ)
2. ถ้า F_Market < F _Fair  – ต้นทุนซื้อขายหุ้นและฟิวเจอร์ส (ไป-กลับ)        
   ซื้อ Futures 1 สัญญา พร้อมกับ ขาย หุ้น 1,000 หุ้น
   และมีกำไรเท่ากับ F _Fair– F_Market – ต้นทุนซื้อขายหุ้นและฟิวเจอร์ส (ไป-กลับ)   

ข้อควรทราบ

จำนวนหุ้นที่จะซื้อขายในกลยุทธ์นี้จะเท่ากับขนาดของสัญญา (Multiplier) ดังนั้นนักลงทุนจะต้องสังเกตขนาดสัญญา (Multiplier) หลัง Ex-Date ดี ๆ

ตัวอย่างเช่น

นักลงทุนสามารถคำนวณ Fair Price ได้ดังนี้

ต้นทุนในการซื้อขายหุ้น (ไปกลับ) ประมาณ 0.60 บาท ต่อหุ้น

ต้นทุนในการซื้อขายฟิวเจอร์ส (ไปกลับ) ประมาณ 0.42 บาท ต่อหุ้น

ต้นทุนสุทธิ (โดยประมาณ) เท่ากับ  1.02 บาทต่อหุ้น

สมมุติให้

• F_{Upper Bound} = F _Fair + ต้นทุนซื้อขายหุ้นและฟิวเจอร์ส (ไป-กลับ)
• F_{Lower Bound} = F _Fair – ต้นทุนซื้อขายหุ้นและฟิวเจอร์ส (ไป-กลับ)

เราจึงสามารถคำนวณเพิ่มเติมได้ดังนี้

ดังนั้นถ้าราคาตลาดของ Single Stock Futures ต่ำกว่า F_{Lower Bound} นักลงทุนจะสามารถทำกลยุทธ์ Arbitrage โดย

• ซื้อ Futures 1 สัญญา พร้อมกับ ขาย หุ้น 1,000 หุ้น
• และมีกำไรเท่ากับ (F_{Lower Bound} – F _Market) x 1,000 หุ้น

ในทางตรงกันข้าม ถ้าราคาตลาดของ Single Stock Futures สูงกว่า F_{Lower Bound} นักลงทุนจะสามารถทำกลยุทธ์ Arbitrage โดย

• ขาย Futures 1 สัญญา พร้อมกับ ซื้อ หุ้น 1,000 หุ้น
• และมีกำไรเท่ากับ (F _Market – F_{Upper Bound}) x 1,000 หุ้น

---

ค่านายหน้าซื้อขายและค่าธรรมเนียม

Single Stock Futures
บริษัทฯ กำหนดค่านายหน้าสำหรับ Single Stock Futures (ยังไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม) สำหรับการซื้อขายแบบปกติ (Offline) และการซื้อขายผ่านระบบอินเตอร์เน็ต (Internet) ดังนี้



* ราคาสัญญา เป็นราคาเฉลี่ย 1 เดือนย้อนหลังซึ่งคำนวณโดย TFEX และ TCH
มูลค่าสัญญาหมายถึงราคาซื้อขายคูณด้วยขนาดของสัญญา

  ตัวอย่างเช่น

• นักลงทุนซื้อสัญญา BAYZ11 1 สัญญา ที่ราคา 27.00 บาท ผ่านการซื้อขายแบบปกติ (Offline) นักลงทุนต้องจ่ายค่านายหน้า (ยังไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม) เท่ากับ (27 x 1,000 x 0.10%) + 0.50 = 27.50 บาท
• นักลงทุนซื้อสัญญา BAYZ11 1 สัญญา ที่ราคา 27.00 บาท ผ่านระบบอินเตอร์เน็ต (Internet) นักลงทุนต้องจ่ายค่านายหน้า (ยังไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม) เท่ากับ (27 x 1,000 x 0.09%) + 0.50 = 24.80 บาท
• นักลงทุนซื้อสัญญา BANPUZ11 1 สัญญา ที่ราคา 700 บาท ผ่านการซื้อขายแบบปกติ (Offline) นักลงทุนต้องจ่ายค่านายหน้า (ยังไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม) เท่ากับ (700 x 1,000 x 0.10%) + 5 = 705 บาท
• นักลงทุนซื้อสัญญา BANPUZ11 1 สัญญา ที่ราคา 700 บาท ผ่านระบบอินเตอร์เน็ต (Internet) นักลงทุนต้องจ่ายค่านายหน้า (ยังไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม) เท่ากับ (700 x 1,000 x 0.09%) + 5 = 635 บาท